پیش از این که به بررسی انواع عسل های ایران بپردازیم باید بدانیم که چه عاملی باعث می‌شود که در ایران انواع مختلف عسل مثل آویشن، یونجه، گشنیز و… تولید شود.
یکی از مهمترین دلایلی که باعث می‌شود ایران پتانسیل تولید انواع عسل را داشته باشد اقلیم بی‌نظیر ایران است که رویشگاه گیاهان متنوعی است و از آنجایی که زنبور برای تولید عسل نیاز به شهد گل‌ها دارد در نتیجه ایران یک کشور پر پتانسل برای تولید عسل های متنوع است چرا که زنبورداران در فصول مختلف می‌توانند با کوچ دادن زنبورهای خود به شهد گلهای مختلف دسترسی داشته باشند و عسل های با طعم ها و رنگ های مختلف تولید کنند.
به طور کلی زنبورداران عسل ها را بر اساس منبع تعذیه و همچنین زمان برداشت طبقه بندی می‌کنند که ما در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
انواع عسل بر اساس نوع تغذیه
نوع تغذیه مهمترین فاکتور در طبقه بندی عسل ها است که کیفیت آنها را نیز مشخص می‌کند به طور کل نوع تغذیه زنبور عسل از سه حالت خارج نیست. ۱. تغذیه با شکر (عسل تغذیه‌ای) ۲. تغذیه از شهد گل (عسل طبیعی) ۳. تغذیه از شیره درختان (عسلک)
۱. عسل تغذیه ای
در این نوع عسل ، زنبوردار به جای تغذیه زنبور با شهد گل و گیاهان از آب شکر و یا مواد قندی دیگر استفاده می‌کند. به این معنی که محلول آب و شکر را داخل کندو قرار می‌دهد تا زنبور با مصرف آن عسل تولید کند.
عسل تغذیه ای معمولا برای زمستان‌گذرانی زنبورها و یا در اوایل فصل بهار برای پرجمعیت کردن کلنی تولید می‌شود، اما برخی از زنبورداران در فصول گل دهی نیز با تغذیه زنبور با آب و شکر باعث می‌شوند که زنبور حجم بیشتری عسل تولید کند. البته این نوع عسل‌ها معمولا با آزمایش عسل مشخص می‌شوند.
۲. عسل کاملا طبیعی
در این نوع عسل زنبور به صورت کامل از شهد گل تغذیه می‌کند و هیچگونه تغذیه مصنوعی به زنبور داده نمی‌شود. عسل‌های طبیعی خود به دو دسته تقسیم می‌شوند، عسل های چند گیاه و عسل های تک گل
- عسل چندگیاه
عسل چند گیاه و یا چهل گیاه به عسلی گفته می‌شود که در آن زنبور از گیاهان مختلفی برای تغذیه استفاده کرده باشد چرا که پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان مختلف است. این عسل معمولا در فصل بهار که شکوفه درختان و گیاهان باز می‌شود به دست می‌آید.
- عسل تک گل
عسل تک گل به عسلی گفته می‌شود که شهد غالب آن از یک گیاه باشد. معمولا زمانی که پوشش غالب گیاهی یک منطقه از یک نوع گل است (بیش از ۵۰ درصد) عسل به دست آمده از آن را به نام همان گیاه نام گذاری می‌کنند. مثل عسل اقاقیا، عسل آویشن، عسل پنبه و …
۳. عسلک
زنبور عسل تقریبا از هر ماده‌ی شیرینی که در دسترسش باشد برای تولید عسل استفاده استفاده می‌کند. هنگامی که زنبور به جای تغذیه از شهد گل‌ها از شیره‌ی به وجود آماده توسط حشرات دیگر بر روی درختانی مثل افرا و بلوط و خارشتر برای تولید عسل در کندو استفاده می‌کند که به آن عسلک می‌گویند. عسلک نیز مانند عسل طبیعی خواص بسیاری دارد و یکی از تولیدات ارزشمند زنبور عسل به شمار می‌رود.
انواع عسل بر اساس زمان برداشت
یکی دیگر از طبقه بندی‌هایی که معمولا کندوداران برای عسل های خود دارند دسته بندی آن بر اساس زمان برداشت است به طور کلی عسل ها یا بهاره هستند و یا پاییزه
عسل بهاره
عسل بهاره همانطور که از اسم آن هم پیداست به عسلی گفته می‌شود که در فصل بهار بخصوص اوایل فصل بهار تولید می‌شود. در نتیجه عسل شکوفه درختانی مثل بادام و عسل مرکبات و همچنین عسل اقاقیا جزو عسل‌های بهاره به شمار می‌روند.
عسل پاییزه
برعکس عسل بهاره، اسم عسل پاییزه کمی گیج کننده است. عسل پاییزه به عسل‌هایی گفته می‌شود که از اواسط تابستان تا اوایل پاییز تولید می‌شود. عسل‌هایی مثل گون، آویشن و کنار جزو عسل‌های پاییزه به شمار می‌روند.
انواع عسل طبیعی و عسلک موجود در ایران
همانطور که گفتیم عسل طبیعی و عسلک کاملا توسط زنبور عسل تولید می‌شود و هیچ نوع تغذیه مصنوعی به آنها داده نمی‌شود به همین دلیل دارای خواص درمانی عسل هستند. در زیر به مهمترین عسل های ایران که به صورت عمده تولید می‌شوند و خواص هر یک از آنها اشاره خواهیم کرد.
در اینجا ذکر دو نکته ضروری است
اول اینکه عملا لیست انواع عسل های موجود در ایران به تعداد گیاهان شهدزایی است که در ایران وجود دارد. اما خیلی از این گیاهان یا به صورت پراکنده وجود دارند و یا میزان شهد دهی آنها بسیار کم است پس به همین دلیل ما از نام بردن تمامی آنها خودداری می‌کنیم و تنها به مواردی اشاره می‌کنیم که میزان تولید آن در کشور قابل توجه باشد.
دوم اینکه وقتی گفته می‌شود عسل آویشن به این معنا نیست که زنبور ۱۰۰ درصد از شهد آویشن تغذیه کرده است بلکه منظور این است که گیاه غالب آن منطقه آویشن (بیش از ۵۰ درصد پوشش گیاهی منطقه) بوده است.
۱. عسل آویشن
بدون شک عسل آویشن جزو یکی از خاص‌ترین و در عین حال محبوب‌ترین عسل هایی است که در ایران تولید می‌شود. این عسل اغلب به خاطر رنگ تیره و همچنین خواص بسیاری که دارد مورد توجه است.
اگر چه در زمان گلدهی این گیاه، گیاهان دیگری نیز در طبیعی یافت و معمولا نمی‌توان عسل خالص آویشن را برداشت کرد اما بهترین نوع عسل آویشن در دامنه‌های دماوند و طالقان برداشت می‌شود. (این عسل دیر رس می‌بندد)
زمان گلدهی و برداشت عسل آویشن
زمان گلدهی آویشن بسته به منطقه‌ی رویش، در ماه‌های خرداد و مرداد است و مدت گلدهی آن ۳ تا ۴ هفته به طول می‌انجامد که در این مدت زنبورداران کندوهای خود را به این مناطق می‌برند.
خواص عسل آویشن
ما پیش‌تر به طور مفصل در مورد خواص عسل آویشن صحبت کرده‌ایم اما به صورت خلاصه خواص عسل آویشن شامل موارد زیر است.
- درمان سرفه و گلودرد
- تسکین دردهای قاعدگی
- بهبود بیماریهای دستگاه گوارش
- تقویت اعصاب و ضد افسردگی
- مفید برای عفونت عمومی بدن
خرید عسل آویشن طبیعی
۲.عسل اقاقیا
درخت اقاقیا اگر چه بومی جنوب آمریکا است اما در ایران نیز در مناطق معتدل و سرد کاشت می‌شود و اتفاقا رشد سریعی هم دارد. عسل اقاقیا به خاطر رنگ زلال و آب گون آن مورد توجه است و می‌توان گفت در بین عسل‌ها بی‌رنگ‌ترین نوع عسل است.
زمان گلدهی و برداشت عسل اقاقیا
زمان گلدهی درخت اقاقیا بسته به منطقه‌ی رویش، فروردین و اردیبهشت‌ماه است و مدت گلدهی بسیار کوتاهی بین ۱ تا ۲ هفته دارد. که البته به علت شهد بالای گلهای این درخت، اگر شرایط آب و هوایی مساعد باشد همین زمان کافی است تا کندوها پر از عسل شود.
خواص عسل اقاقیا
- مفید برای ناراحتی‌های صفرا
- مفید برای رشد کودکان
- آرامشبخش
- ملین و خواب آور است
- مفید برای کم خونی
۳. عسل آفتابگردان
عسل آفتابگردان زمانی تولید می‌شود که زنبورداران، کندوهای خود را در کنار مزارع بزرگ آفتابگردان قرار دهند که اغلب در استان‌های گلستان، آذربایجان، کردستان، همدان، اراک، اصفهان، یزد، کرمان، فارس، خراسان و سمنان کشت می‌شود. رنگ این عسل زرد کهربایی است و زود رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل آفتابگردان
زمان گلدهی آفتابگردان بسته به منطقه‌ی کشت شده، از تیر تا شهریورماه است و مدت گلدهی آن بین ۲ تا ۴ هفته است و عسل تک گل آفتابگردان در این زمان تولید می‌شود.
خواص عسل آفتابگردان
- نرم کننده سینه
- مفید برای ناراحتی‌های حنجره
- برای تسکین سرفه
- مفید برای ناراحتی‌های ریوی
۴. عسل گون
عسل گون یکی از معروفترین و فراوان‌ترین عسل‌ها در کشور است. رویشگاه اصلی گیاه گون دامنه‌های زاگرس است. خود گیاه گون انواع مختلفی دارد و گلهای آن به رنگ‌های صورتی، آبی، سفید و زرد است. اگر چه در فصل گل دهی گون گیاهان دیگر در مناطق وجود دارند و زنبور از شهد آنها نیز تغذیه می‌کنند اما در بعضی از نقاط زاگرس به خاطر تراکم بالای این گیاه می‌توان عسل تک گل گون را برداشت کرد. رنگ عسل گون بین زرد تا نارنجی است.
زمان گلدهی و برداشت عسل گون
زمان گلدهی گیاه گون بسته به منطقه‌ی رویش، از اردیبهشت در مناطق گرم شروع شده و تا مرداد ماه در مناطق سرد ادامه دارد. مدت گلدهی گون بین ۲ تا ۶ هفته است. که زنبورداران در این مدت معمولا کندوهای خود را به دامنه زاگرس برای برداشت این عسل کوچ می‌دهند.
خواص عسل گون
- مقوی مغز و اعصاب
- مفید برای کم خونی
- تقویت کننده معده
- مفید برای خشونت
- مفید برای درد کلیه و مجاری اداری
خرید عسل گون طبیعی
۵. عسل سیاهدانه
گیاه سیاه دانه در طب سنتی یکی از گیاهان دارویی بسیار ارزشمند است و به همین دلیل عسل سیاه دانه که از این گیاه حاصل می‌شود نیز از نظر دارویی اهمیت ویژه‌ای دارد و رنگ آن رنگ عسل سیاهدانه قهوهای تیره است.
سیاه دانه در مناطق مختلف ایران از جمله اصفهان، یزد، چهارمحال بختیاری، فارس، همدان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و کردستان به صورت زراعی کاشته می‌شود.
زمان گلدهی و برداشت عسل سیاهدانه
زمان گلدهی گیاه سیاه دانه بسته به منطقه‌ی رویش، از اردیبهشت تا تیر ماه است و مدت گلدهی آن بین۳ تا ۴ هفته است. کندوداران در فصل گلدهی این گیاه زنبورستان خود را به کنار این مزارع کوچ می‌دهند تا عسل تک گل سیاه دانه برداشت کنند.
خواص عسل سیاهدانه
- زیاد کننده شیر مادران
- تقویت کننده حافظه
- بادشکن و قاعده آور
- مفید برای ضعف بدن
- رفع مسمومیت های خون
- مفید برای سنگ کلیه
۶. عسل مرکبات
عسل مرکبات از درختان مرکبات مثل ( پرتغال، لیموترش، لیموشیرین، نارنج، نارنگی و…) تولید می‌شود این نوع عسل عطر و بوی زیادی دارد و اگر در مناطق شمالی کشور تولید شود به علت رطوبت بالا معمولا رقیق است.
این عسل در استان‌های فارس، کرمان، مازندران، هرمزگان، گیلان، گلستان و بوشهر تولید می‌شود و رنگ آن معمولا زرد روشن است.
زمان گلدهی و برداشت عسل مرکبات
زمان گلدهی درختان مرکبات بسته به نوع و منطقه‌ی رویش، از بهمن ماه تا اردیبهشت است و مدت گلدهی آن بین۴ تا ۵ هفته است. کندوداران در این بازه کندوهای خود را در باغات مرکبات قرار می‌دهند تا عسل مرکبات را برداشت کنند.
خواص عسل مرکبات
- کمبود ویتامین C را جبران می‌کند
- باعث کاهش ورم در نواحی مختلف بدن می‌شود
- خون را تصفیه می‌کند
- مفید برای سکسکه
- از بین برنده کرم‌های روده
- پیشگیری از انواع سرطان‌ها
- اشتهاآور
۷.عسل کًنار
یکی دیگر از انواع عسل، عسل کنار یا همان سدر است که به خاطر عطر و طعم بی‌نظیرش مورد توجه است. گیاه کنار اغلب در مناطق گرمسیری کشور مانند خوزستان، بوشهر، جنوب فارس، هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان می‌روید. رنگ عسل کنار در ابتدای برداشت روشن و هر چه زمان بگذرد به مرور تیره تر می‌شود این عسل دیر رُس است و ممکن است یکسال یا بیشتر طول بکشد تا شکرک بزند.
زمان گلدهی و برداشت عسل کنار
زمان گلدهی درخچه کنار بسته به نوع و منطقه‌ی رویش، از شهریورماه تا آبان است و مدت گلدهی آن بین ۴ تا ۶ هفته به طول می‌انجامد. معمولا کندوداران از سراسر کشور در این فصل به مناطق گرمسیری برای برداشت عسل تک گل کنار می‌روند.
خواص عسل کنار
- مقوی و انرژی‌زا است
- باعث تقویت حافظه و رشد کودکان می‌شود
- حرارت بدن را فرو می‌نشاند
- مفید برای ناراحتی‌ها و زخم روده
- باعث تقویت و جلوگیری از ریزش مو می‌شود
۸.عسل یونجه
از آنجایی که گیاه یونجه برای خوراک دام کشت می‌شود و نسبت به تغییرات آب و هوایی چندان حساس نیست، از سواحل جنوبی کشور تا ارتفاعات البرز در صدها هکتار کشت می‌شود. وسعت زمین‌های زیر کشت یونجه در سال‌های اخیر چیزی در حدود ۶۰۰ هزار هکتار بوده است. عسل به دست آمده از گلهای یونجه رنگی شفاف، معمولا زرد تا سفید روشن دارند و به سرعت هم رس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل یونجه
زمان گلدهی یونجه بسته به آب و هوا و منطقه‌ی رویش و زمان کشت، از خردادماه در مناطق گرمسیر شروع شده و تا اواخر شهریورماه در مناطق سردتر ادامه دارد. مدت گلدهی یونجه در هر چین ۱۰ روز است (گیاه یونجه ممکن است تا ۱۰ چین هم داشته باشد) . کندوداران در این بازه کندوهای خود را درکنار مزارع وسیع یونجه قرار می‌دهند تا عسل یونجه را برداشت کنند.
خواص عسل یونجه
- بیشترین مقدار ویتامین A و K را دارد
- ملین و خون‌ساز است
- مفید برای اختلالات عادت ماهیانه خانم‌ها
- نشاط آور است
۹. عسل کلزا
کلزا یک گیاه روغنی است که دارای ارقام گوناگونی در کشور است و به صورت وسیع در کشور کاشته می‌شود. بیشتر اهمیت گیاه کلزا به خاطر روغن‌گیری از آن است. اما شهد آن برای زنبور عسل نیز جذاب است. طبق آخرین آمار‌ها در کشور حدود ۵۲۰۰۰ هکتار کلزا کاشته می‌شود و استان‌های خوزستان، گلستان، مازندران و اردبیل بیشترین سطح زیر کشت این گیاه را دارند. رنگ عسل کلزا زرد روشن است و بسیار زود رُس می‌بندد (چندروز بعد از برداشت)
زمان گلدهی و برداشت عسل کلزا
زمان گلدهی کلزا بسته به نوع و منطقه‌ی رویش، از دی ماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا اردیبهشت ماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی کلزا بین ۳ تا ۴ هفته است که در این زمان زنبوردارن کندوهای خود را به این مزارع کوچ می‌دهند. از آنجایی که فصل گلدهی این گیاه در اوایل فصل زنبورداری است معمولا عسل به دست آمده برای تقویت کلنی و تغذیه خود زنبور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص عسل کلزا
- مسکن و آرامشبخش
- بهبود زخم معده
- مفید برای بیماران دارای هپاتیت A
۱۰. عسل شکر تیغال
یکی دیگر از انواع عسل هایی که در ایران تولید می‌شود عسل شکرتیغال یا همان قنقال است. این گیاه که دارای گلهای خاردار و کروی شکل است در قسمت‌های وسیعی از ایران از جمله قسمت‌های مرکزی و کویری ایران و همچنین زاگرس به صورت خودرو رشد می‌کند و شهد آن بسیار مورد علاقه‌ی زنبور است. رنگ این عسل زرد روشن و دیر رُس است.
زمان گلدهی و برداشت عسل شکرتیغال
زمان گلدهی شکر تیغال بسته به آب و هوا و منطقه‌ی رویش، از اردیبهشت ماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا تیرماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی قنقال بین ۳ تا ۵ هفته است. که زنبوردارن در این مدت زنبورهای خود را به مناطقی که پوشش گیاهی غالب آن شکرتیغال است کوچ می‌دهند و عسل شکرتیغال تولید می‌کنند.
خواص عسل شکرتیغال
- مفید برای ناراحتی‌های ریه
- بهبود مشکلات کبدی
- درمان یبوست
- مفید برای ناراحتی‌های اعصاب و افسردگی
- پیشگیری از مشکلات روده‌ای
۱۱. عسل گشنیز
از دیگر انواع عسل می‌توان به عسل گشنیز اشاره کرد. عسل گشنیز از جمله عسل‌هایی است که به طور طبیعی ساکارز پایینی دارد و به همین دلیل معمولا به افراد دیابتی توصیه می‌شود تا از این عسل استفاده کنند.
گیاه گشنیز نیز مانند یونجه در نقاط مختلف ایران کاشته می‌شود اما بیشترین سطح زیر کشت این گیاه در شهرستان نهاوند همدان با حدود ۵۰۰۰ هکتار است که ۶۵ درصد سطح زیر کشت گشنیز کشور است به همین دلیل این شهرستان یکی از مناسب‌ترین شهر‌ها برای برداشت عسل گشنیز است. رنگ عسل گشنیز قهوهای روشن تا تیره است و دیر رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل گشنیز
زمان گلدهی گشنیز بسته به آب و هوا، منطقه‌ی رویش و زمان کشت، از فروردین‌ماه در مناطق گرم شروع وتا مردادماه در سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی گشنیز ۵ تا ۶ هفته است. کندوداران در این بازه کندوهای خود را درکنار مزارع وسیع گشنیز قرار می‌دهند تا عسل تک گل گشنیز را برداشت کنند.
خواص عسل گشنیز
- مقوی معده
- رفع سوء هاضمه
- نرم کننده سینه
- مفید برای زکام و اسپاسم ماهیچه‌ای
- دفع سموم بدن
- مفید برای تب‌های رماتیسمی
- تقویت لثه
- باعث افزایش شیر مادران می‌شود
- پیشگیری از سرطان
خرید عسل گشنیز طبیعی
۱۲. عسل زرشک
شاید بتوان گفت که عسل زرشک یکی از کمیاب‌ترین و خاص‌ترین عسل‌های موجود در ایران و حتی دنیا است چرا که ایران تنها کشوری است که زرشک بی دانه در آن کاشته می‌شود و و در این بین دو شهرستان قائن و بیرجند در خراسان جنوبی، بیشترین سطح زیر کشت این محصول را دارند که ۹۵ درصد کل تولید کشور می‌باشد. عسل تک گل زرشک به رنگ قهوهای تیره تا سیاه رنگ است و دیر رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل زرشک
زمان گلدهی زرشک، اردیبهشت و خردادماه است و مدت گلدهی آن۳ تا ۴ هفته است. البته به این علت که در زمان گلدهی این گیاه دمای هوای خراسان جنوبی در بعضی از سال‌ها بسیار گرم است باعث اختلال در تولید عسل و عدم تولید عسل زرشک می‌شود.
خواص عسل زرشک
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- درمان کم خونی
- کمک به کنترل قند خون
- درمان مشکلات گوارشی مثل اسهال
- بهبود و جلوگیری از بیماریهای قلبی و عروقی
۱۳. عسل زول
گیاه زول یکی از گیاهان خود رو و رطوبت پسند ایران است که بیشتر در نواحی شمالی ایران مانند گلستان، خراسان، تهران، سمنان، مازندران، آذربایجان، همدان … رشد می‌کند عسل به دست آمده از گیاه زول بسیار خوش عطر وطعم است و دارای رنگ زرد روشن تا قهوهای است و سرعت رس بستن آن متوسط است.
زمان گلدهی و برداشت عسل زول
زمان گلدهی زول، بسته به منطقه و آب و هوا از تیرماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا شهریورماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه ۳ تا ۴ هفته است که زمان مناسبی برای کار کردن زنبور عسل بر روی آن و جمع آوری شهد است.
خواص عسل زول
- کنترل و کاهش قند خون
- برای نفخ معده و روده بسیار مناسب است
- باعث نرمی روده‌ها و از بین برنده یبوست
- تقویت کننده معده
- بهبود دردهای مفصلی
۱۴. عسل کَلپوره
یکی دیگر از انواع عسل ، عسل کلپوره است. گیاه کلپوره که به آن مریم نخودی نیز گفته می‌شود. در سراسر کشور بخصوص در مناطق کوهستانی و سنگلاخی از جنوب تا شمال ایران رشد می‌کند. شهد این گیاه برای زنبور عسل از جذابیت بالایی برخوردار است. رنگ عسل کلپوره زرد روشن و بسیار معطر است و دیر رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل کلپوره
زمان گلدهی گیاه کلپوره، بسته به منطقه و آب و هوا از اردیبهشت ماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا مردادماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه ۳ تا ۴ هفته است و در این زمان می‌توان عسل تک گل کلپوره را برداشت کرد.
خواص عسل کلپوره
- مفید در درمان سردرد
- رفع کم خونی
- ضد التهاب
- برای درمان جوش و آکنه مفید است
- محرک اشتها است
- مفید برای رفع ناراحتی‌های هاضمه و دل درد
۱۵. عسل لعل کوهستان
گیاه لعل کوهستان که به آن دِن یا موشکورک هم می‌گویند یکی از گیاهان بسیار معطر است که از نظر شهد برای زنبور عسل بسیار جذاب است. این گیاه تنها در مناطق خاصی از ایران از جمله خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و فارس می‌روید و عسل تولیدی از آن طعم بی نظیری دارد. رنگ این عسل قهوهای تا تیره است.
زمان گلدهی و برداشت عسل لعل کوهستان
زمان گلدهی لعل کوهستان بسته به منطقه و آب و هوا اردیبهشت و خرداد است. مدت گلدهی این گیاه ۲ تا ۳ هفته است و در این زمان می‌توان عسل تک گل لعل کوهستان را برداشت کرد.
البته این گیاه نسبت به تغییرات آب و هوایی بسیار حساس است و اگر بارندگی در این مناطق کاهش یابد عملا برداشت مناسبی از عسل لعل نمی‌توان انجام داد به همین دلیل مقدار برداشت این عسل در کشور نسبت به سایر عسل‌ها بسیار کم است.
خواص عسل لعل کوهستان
- ضد قارچ، ضد ویروس و ضد باکتری است
- موثر در درمان ناراحتی‌های روده
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- ضد عفونی کننده معده و دستگاه گوارش
- موثر برای رفع دلپیچه و تسکین درد قائدگی
۱۶. عسل اکالیپتوس
گیاه اکالیپتوس یکی از گیاهان مقاوم به کم آبی است که بومی استرالیاست. در کشور ما نیز به خاطر کم آبی و خشکسالی به خصوص در بخش‌های مرکزی و جنوب شرق و غرب کشور، کاشت این درخت افزایش یافته است و ما شاهد افزایش این درختان در استان‌هایی مثل کرمان، یزد، اصفهان، سیستان و بلوچستان و قم هستیم.
گفتنی است در بسیاری از کشورهای دنیا مثل اسپانیا، مراکش و آفریقای جنوبی عسل اکالیپوس سهم عمده عسل تولیدی این کشورها را به خود اختصاص داده است. رنگ این عسل زرد روشن تا قهوهای تیره متمایل به قرمز است.
زمان گلدهی و برداشت عسل اکالیپتوس
زمان گلدهی درخت اکالیپتوس بسته به شرایط آب و هوایی و منطقه‌ی رویش، از فروردین ماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا تیرماه در مناطق شمالی و سردسیر کشور ادامه دارد. مدت گلدهی این درخت چند هفته است و در این زمان می‌توان عسل تک گل اکالیپتوس را برداشت کرد.
خواص عسل اکالیپتوس
- درمان عفونت‌های دستگاه ادراری
- پیشگیری از سرطان
- بهبود اختلالات گوارشی
- مفید برای کاهش تب
۱۷. عسل شبدر
یکی دیگر از انواع عسل ، عسل شبدر است. به طور کلی در ایران دو نوع عسل شبدر برداشت می‌شود. ۱. عسل شبدر ایرانی که در کرمانشاه، هراتی بروجرد، سوریان آباده و اقلید به صورت وسیع کاشته می‌شود و رنگ عسل تولید شده از آن آب گون تا زرد روشن است. ۲. عسل شبدر سفید که به صورت وسیع در اراک، آستارا، آذربایجان غربی، اصفهان، کرمان، خراسان، قزوین کاشت می‌شود و رنگ عسل آن مثل شبدر ایرانی زلال و آبگون تا زرد روشن است.
زمان گلدهی و برداشت عسل شبدر
زمان گلدهی شبدر ایرانی بسته به منطقه و آب و هوا از بهمن ماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا مرداد ماه در مناطق سردسیر ادامه دارد و مدت گلدهی آن دو هفته است. همچنین زمان گلدهی شبدر سفید نیز بسته به منطقه و آب و هوا از فروردین در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا شهریورماه در مناطق سردسیر ادامه دارد و مدت گلدهی آن نیز ۲ تا ۴ هفته است. که زنبوردارن در این ماه‌ها کندوهای خود را در کنار مزارع شبدر قرار می‌دهند تا عسل تک گل شبدر را برداشت کنند.
خواص عسل شبدر
- باعث بهبود مشکلات کبدی می‌شود
- مفید برای درمان سرفه و گلودرد
- تنظیم و کنترل فشار خون
- کنترل سطح کلسترول خون
۱۸. عسل شوید
گیاه شوید نیز مانند گیاه گشنیز یک نوع سبزی است و فقط زمانی مورد توجه برای زنبورداری است که کشاورز بخواهد از آن برای برداشت بذر و گرفتن اسانس استفاده کند و اجازه دهد تا گیاه به گل بشیند و تنها آن زمان است که می‌تواند در کنار این مزارع کندوها را قرار داد. شوید در بیشتر استان‌های کشور کشت می‌شود و رنگ عسل شوید کهربایی متمایل به قهوهای است.
زمان گلدهی و برداشت عسل شوید
زمان گلدهی گیاه شوید بسته به منطقه و آب و هوایی که در آن کشت می‌شود از اسفند ماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا مرداد ماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. مدت زمان گل دهی این گیاه بین ۳ تا ۴ هفته است که عسل شوید در همین بازه تولید می‌شود.
خواص عسل شوید
- مفید برای بیماری صرع
- مفید برای دردهای استخوانی
- کنترل و بهبود دیابت
- کمک به مشکلات قائدگی
- بهبود دردهای ناشی از آرتورز
- مفید برای بیمارهای اعصاب و افسردگی
۱۹. عسل پنبه
شاید شنیدن عسل پنبه برای شما کمی عجیب باشد اما عسل پنبه یکی از انواع عسل تولیدی در ایران است که معمولا در استان‌های گلستان، مازندران، یزد، خراسان، فارس و تهران تولید می‌شود و به سرعت رُس می‌بنند و رنگ آن زرد روشن است.
زمان گلدهی و برداشت عسل پنبه
زمان گلدهی گیاه پنبه بسته به منطقه کشت آن از تیرماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا شهریورماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه ۳ تا ۴ هفته است که در این مدت زنبورداران با قرار دادن کندوهای خود در کنار مزارع وسیع پنبه عسل پنبه برداشت می‌کنند.
البته باید توجه داشته باشید که معمولا مزارع پنبه به علت آفت‌های بسیاری که وجود دارد قطعا سمپاشی می‌شوند و این سمپاشی‌ها بر روی عسل نیز تاثیر گذار خواهد بود.
خواص عسل پنبه
- خواص ضد باکتریایی قوی دارد
- تقویت قوای جنسی
- مفید برای بیماری آسم
۲۰. عسل زعفران
عسل زعفران یکی از عسل های خاص ایران است چرا که بیش از ۹۵ درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود و بیشترین سطح زیر کشت زعفران به شهرهای استان خراسان مثل کاشمر، قائن، تربت حیدریه، گناباد، بیرجند، سبزوار و… اختصاص دارد. رنگ عسل تولید شده از شهد زعفران کهربایی تیره است و زمان رُس بستن این عسل طولانی است.
زمان گلدهی و برداشت عسل زعفران
زمان گلدهی گیاه زعفران مهر تا آذرماه است و مدت گلدهی آن بین ۳ تا ۴ هفته است. نکته مهم در مورد عسل زعفران این است که معمولا زمان گلدهی زعفران زمانی است که گیاهان دیگری در منطقه وجود ندارند در نتیجه امکان برداشت عسل خالص زعفران وجود دارد اگر چه میزان عسل تولیدی از زعفران بسیار کم است.
خواص عسل زعفران
- باعث عملکرد سالم سیستم اعصاب می‌شود
- آرامشبخش و شادی آور است
- باعث بهبود گردش خون می‌شود
- باعث تقویت استحکام استخوان می‌شود
۲۱. عسل بَرازَمبِل
برازمبل یکی از گیاهان معطر است که عموما در حاشیه آبراه‌ها و بستر رودخانه‌ها و دامنه‌های کوهستانی در استان‌های گلستان، مازندران، سیستان و بلوچستان، خراسان و سمنان می‌روید. عسل برازمبل بسیار معطر است و رنگ آن قهوهای تیره است و زود رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل برازمبل
زمان گلدهی گیاه برازمبل بسته به منطقه و آب و هوای رویشگاه آن از خردادماه در گرمسیر شروع می‌شود و تا شهریورماه در سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه بین ۴ تا ۶ هفته است که زمان مناسبی برای زنبورداران است تا با کوچ زنبورهای خود به این مناطق عسل تک گل برازمبل را برداشت کنند.
خواص عسل برازمبل
- ترمیم بافت‌های آسیب دیده (سوختگی و زخم)
- بهبود عملکرد گوارشی بدن
- درمان و بهبود مشکلات تنفسی
- کمک به شادابی و طراوت پوست
۲۲. عسل سماق
یکی دیگر از انواع عسل های ایران عسل سماق است. اگر چه طی سال‌های اخیر به خاطر قطع درختان سماق و همچنین برداشت بی رویه از این گیاه، تراکم این گیاه در نقاط رویش بسیار کاهش پیدا کرده است اما هنوز در دامنه‌ی کوه‌های زاگرس و البرز به خصوص در شهرستان سردشت و در استان‌های قزوین، آذربایجان، کرمانشاه، فارس، گیلان، تهران و خراسان می‌توان درختان سماق را با پوشش مناسب پیدا کرد. رنگ عسل سماق قهوهای متمایل به قرمز است.
زمان گلدهی و برداشت عسل سماق
زمان گلدهی سماق بسته به منطقه و آب و هوا در خرداد و تیر ماه است و مدت گلدهی آن بین ۳ تا ۵ هفته است. که در این زمان زنبورداران بویژه در شهرستان سردشت می‌توانند عسل سماق را برداشت کنند.
خواص عسل سماق
- تقویت کبد و دستگاه گوارش
- موثر در درمان رماتیسم و نقرس
- تصفیه کننده خون
- تقویت کننده اعصاب
- تقویت کننده سیستم ایمنی بدن
۲۳. عسل نمدار
درخت نمدار یا زیرفون یکی از درختان شهدزا و به شدت جذاب برای زنبور عسل است این گیاه که بومی جنگل‌های شمال ایران است در نوار سبز و باریک جنگل‌های هیرکانی از آستارا در غرب تا گلیداغی در شرق دیده می‌شود.
از آنجایی که گلهای این گیاه شهد خوبی را وارد کندو می‌کنند اکثر زنبورداران مناطق شمالی و حتی مرکزی کشور زمان گلدهی این درخت را در نظر می‌گیرند و زنبورهای خود را به این جنگل‌ها کوچ می‌دهند تا عسل نمدار (زیرفون) برداشت کنند.
زمان گلدهی و تولید عسل نمدار
زمان گلدهی درخت نمدار در خردادماه و تیرماه است و گلدهی آن ۲ تا ۳ هفته ادامه دارد. اگر چه زمان و مدت گلدهی این گیاه به نسبت کوتاه است اما به علت شهد بسیار زیاد، در همین مدت زنبورداران حجم عسل خوبی تولید می‌کنند. اگر چه ممکن است به علت بارندگی و ناتوانی زنبورها برای پرواز در این زمان عملا فرصت برداشت از دست برود.
خواص عسل نمدار
- مفید برای درمان کبد چرب و مشکلات کبدی
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- مفید برای اختلالات معده، نفخ و یبوست
- تقویت قوای جنسی
- آرامشبخش و تسکین دهنده
۲۴.عسل خارشتر
گیاه خارشتر را می‌توان گل سرسبد زنبورداری در مناطق گرم و خشک ایران دانست. این گیاه که به صورت خود رو و معمولا در مناطق با بارش کم می‌روید از نظر شهد بسیار برای زنبور عسل جذاب است و زنبوردارن نواحی گرم مثل اصفهان، یزد، خراسان، سمنان، کرمان و هرمزگان به واسطه این گیاه می‌توانند حجم عسل قابل قبولی را برداشت کنند. رنگ عسل خارشتر زرد روشن است و زود رُس می‌بندد.
زنبورداران علاوه بر این که می‌توانند از این گیاه عسل خارشتر را برداشت کنند همچنین عسلک ترنجبین نیز یکی دیگر از محصولات این گیاه است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
زمان گلدهی و برداشت عسل خارشتر
زمان گلدهی خارشتر بسته به آب و هوا و منطقه‌ای که در آن رویش پیدا می‌کند از فروردین ماه در گرمسیر شروع می‌شود و تا مرداد ماه در مناطق سردتر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه نیز بین ۳ تا ۵ هفته است که زمان مناسبی برای برداشت عسل خارشتر است.
خواص عسل خارشتر
- مفید برای درمان سنگ کلیه
- مفید برای مشکلات معده
- کمک به بهبود بواسیر
۲۵. عسلک ترنجبین
همانطور که گفتیم گیاه خارشتر علاوه بر این که منبع عالی از شهد برای زنبور عسل است، بستر ماده‌ی دیگری به نام ترنجبین (ترنگبین) نیز هست. ترنجبین ماده‌ی سفید و شیری مانند است که بسیار شیرین و در عین حال داری خواص بی نظیری است. این ماده از فعالیت حشره‌‌ای به نام زنجرک بر روی گیاه خارشتر ظاهر می‌شود. افراد محلی هر ساله ترنجبین‌ها را از گیاه خارشتر جدا کرده و به فروش می‌رسانند.
همچنین از آنجایی که این ماده بسیار غنی از مواد قندی است برای زنبور نیز بسیار جذاب است و با مکیدن آن و ذخیره‌ی آن در کندو عسلک ترنجبین را تولید می‌کند.
زمان تولید عسلک ترنجبین
ترنجبین دقیقا بعد از فصل گلدهی خارشتر، توسط زنجرک‌ها ایجاد می‌شود. در نتیجه از اواسط تابستان تا اوایل مهر شاهد ترنجبین بر روی خارشتر هستیم که زنبوردارن از این فرصت استفاده می‌کنند و عسلک ترنجبین را تولید می‌کنند.
خواص عسلک ترنجبین
عسلک ترجبین اگر به صورت درست و اصولی برداشت شود دارای خواص بسیاری است که در زیر به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد
- مقوی و انرژی‌زا
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- برطرف کننده عطش
- مفید برای مشکلات کبدی و کلیوی
- برطرف کننده درد سینه
- پیشگیری از سرطان
۲۶. عسل کنجد
شاید کمتر کسی اسم عسل کنجد را شنیده باشد. اما گل کنجد یکی از گلهای شهدزا برای زنبور‌عسل است که معمولا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت می‌شود. طبق آخرین آمار در کشور در حدود ۴۲۰۰۰ هکتار کنجد کاشته می‌شود که بیشترین سهم از آن را استان‌های خراسان رضوی، فارس، کرمان و خوزستان به خود اختصاص داده اند. رنگ عسل کنجد زرد طلایی تا قهوهای تیره است.
زمان گلدهی و برداشت عسل کنجد
زمان گلدهی گیاه کنجد بسته به آب و هوا و منطقه کشت شده از مردادماه در مناطق گرمسیری جنوب شروع می‌شود و تا مهر در مناطق سردسیری ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه نیز ۳ تا ۴ هفته است که در آن زنبورداران با انتقال زنبورستان خود به کنار مزارع کنجد عسل کنجد را برداشت می‌کنند
خواص عسل کنجد
- تقویت قوای جسمی
- جلوگیری از بیماریهای قلبی و عروقی
- آنتی اکسیدان قوی
۲۷. عسل عناب
از دیگر انواع عسل می‌توان به عسل عُناب اشاره کرد. درخت عناب اگر چه در قسمت‌های مختلف کشور کشت می‌شود اما بخش عمده آن مربوط به خراسان جنوبی است. به طور کلی در کشور بالغ بر ۱۲۶۰ هکتار عناب کشت می‌شود که ۱۱۶۸ هکتار آن مربوط به استان خراسان جنوبی است. در نتیجه بیشترین میزان عسل عناب در خراسان جنوبی تولید می‌شود. رنگ این عسل قهوهای متمایل به قرمز است و دیر رُس بستن آن طولانی است.
زمان گلدهی و برداشت عسل عناب
زمان گلدهی درخت عناب بسته به منطقه بین ماه‌های اردیبهشت تا تیرماه است و به مدت ۳ تا ۴ هفته ادامه دارد و زنبورداران به خصوص زنبورداران خراسانی در این زمان عسل خاص عناب را برداشت می‌کنند.
خواص عسل عناب
- کمک به بهبود استرس
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی و عروقی
- کاهش معده درد و درمان یبوست
- کمک به بهبود خواب
۲۸. عسل پنج انگشت
درختچه پنج انگشت یکی از گیاهان مولد شهد بسیار مهم ایران است که عسل تولید شده از شهد آن با دارا بودن طعم و عطر ویژه بسیار مشتری پسند است. این گیاه در بیشتر نقاط ایران رویش پیدا می‌کند اما دراستان‌های گلستان، کردستان، همدان، کرمانشاه، لرستان، یزد، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری، فارس و هرمزگان تراکم بیشتری از این گیاه وجود دارد. رنگ عسل پنج انگشت زلال و آبگون است و دیر رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل پنج انگشت
زمان گلدهی این گیاه بسته به آب و هوا و منطقه رویش متفاوت است اما خرداد و تیر اوج گلدهی این گیاه است. و مدت گلدهی آن ۳ تا ۴ هفته است که با توجه به شهدزا بودن بسیار این گیاه، معمولا زنبورداران باتجربه قبل از کوچ زنبورها به کوهستان کندوها را در کنار این درخچه‌ها قرار می‌دهند تا عسل تگ گل پنج انگشت تولید کنند.
خواص عسل پنج انگشت
- کاهش علائم یائسگی
- بهبود بزرگی پروستات
- افزایش میل جنسی
- افزایش شیر مادران
- کمک به کنترل حملات صرع
۲۹.عسل رازیانه
گیاه رازیانه یک گیاه علفی بسیار معطر است که هم به صورت خودرو و هم به صورت کشت شده در مناطق مختلف ایران از جمله استان گلستان، مازندران، کردستان، خراسان و گیلان وجود دارد. اما شهرستان رزن در استان همدان با سطح زیر کشت بیش از ۲۵۰۰ هکتار مقام اول در تولید رازیانه کشور را دارد. عسل حاصل از گلهای گیاه رازیانه قهوهای تا قهوهای تیره است و مدت زمان رُس بستن آن طولانی است.
زمان گلدهی و برداشت عسل رازیانه
زمان گلدهی این گیاه نیز مانند سایر گیاهان بسته به آب و هوا و منطقه کشت شده متفاوت است و از خرداد ماه در گرمسیر تا شهریورماه در سردسیر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه ۴ تا ۵ هفته است که زمان مناسبی برای برداشت عسل تک گل رازیانه است.
خواص عسل رازیانه
- قائده آور است و باعث کاهش دردهای قائدگی می‌شود
- بهبود تنبلی تخمدان
- تقویت سیستم گوارشی و بهبود سوزش معده
- بهبود عفونت‌های دستگاه تنفسی و برونشیت
۳۰. عسل جاشیر
گیاه جاشیر یکی گیاه مرتعی و خودرو است که معمولا در ارتفاعات رشته کوه‌های زاگرس و در استان‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه، همدان، سمنان، اصفهان، لرستان، کلهگیلویه و بویراحمد و فارس رویش پیدا می‌کند. این گیاه خواص دارویی فراوانی دارد. عسل جاشیر معمولا به صورت چندگل است چرا که در زمان گلدهی معمولا گیاهان دیگری نیز در منطقه حضور دارند.
زمان گلدهی و برداشت عسل جاشیر
زمان گلدهی گیاه جاشیر بسته به آب و هوا و منطقه رویش از اردیبهشت ماه در مناطق گرمتر شروع شده و تا تیرماه در ارتفاعات و مناطق سردتر ادامه دارد. مدت گلدهی این گیاه بین ۲ تا ۳ هفته است.
خواص عسل جاشیر
- بهبود تنگی نفس و آسم
- مقوی مغز و اعصاب
- بهبود رعشه و لرزش اندام
- بهبود دردهای مفصلی
- تقویت کننده بینایی
۳۱.عسل فرفیون
اگر اهل طبیعت گردی باشید گیاه فرفیون (خوشیل) را حتما دیده‌اید. گیاهی با گلهای چرمی شکل که در صورت شکستن ساقه‌هایش شیرابه‌ای سفید از آن خارج می‌شود. البته به این گیاه شیرسگ هم می‌گویند! این گیاه تقریبا در تمام مناطق کشور وجود دارد و نسبت به تغییرات آب و هوایی بسیار مقاوم است. رنگ این نوع عسل معمولا تیره رنگ است و عطر بی نظیر و منحصر به فردی دارد. زمان رُس بستن این عسل نیز طولانی است.
زمان گلدهی و برداشت عسل فرفیون
همانطور که گفتیم پراکندگی این گیاه در کشور بسیار زیاد به همین دلیل بسته به منطقه‌ی رویش زمان گلدهی آن از اسفندماه در مناطق گرمسیر شروع می‌شود و تا اواخر مرداد ماه در مناطق سردسیر ادامه دارد. اما اوج گلدهی آن بین اردیبهشت تا تیر ماه است. مدت گلدهی این گیاه نیز ۳ تا ۴ هفته است که زمان مناسبی برای برداشت عسل تک گل فرفیون است.
خواص عسل فرفیون
- تصفیه کننده خون
- ضد انگل است
- تب بر است
۳۲. عسلک بلوط
جنگل‌های بلوط یکی از مهمترین پوشش‌های گیاهی رشته‌کوه های زاگرس است که دارای اهمیت ویژه‌ای برای کشور است. این جنگل‌ها از آذربایجان غربی شروع می‌شود و سپس غرب (استان‌های‌کردستان، کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان) و جنوب غرب ایران (استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس) را طی می‌کند.
بر روی پیاله‌ی بلوط ایرانی همانطور که در تصویر می‌بینید شیرابه‌ای قندی ایجاد می‌شود که به آن شَوَکه (گزوله) می‌گویند. این ماده توسط گونه‌ای شته ایجاد می‌شود که بسیار شیرین است و مردم محلی آن را جمع آوری و پس از پختن به فروش می‌رسانند.
در اواخر تابستان که حشره‌های مولد این شیرابه فعالیت خوبی دارند زنبورداران با استقرار کندوهای خود در این جنگل‌ها باعث می‌شوند تا زنبور از این شیرابه‌ها تغذیه کند و عسلک بلوط را تولید کند.
زمان تولید عسلک بلوط
زمان دقیقی برای تولید عسلک بلوط در دسترس نیست و زنبورداران قبل از کوچ باید بدانند که آیا فعالیت شته‌های تولید کننده شَوَکه به چه صورت بوده است و بعد زنبورستان را کوچ دهند اما به طور کلی اواخر تابستان بهترین زمان برای برداشت عسلک بلوط است.
خواص عسلک بلوط
- خاصیت ضد باکتریایی بالا
- مفید برای سیستم گوارشی
- بهبود عملکرد گردش خون
- تقویت سیستم ایمنی بدن
۳۳. عسل کهور
یکی دیگر از انواع عسل هایی که در ایران تولید می‌شود عسل کهور است. درخچه‌ی کهور یکی از گیاهان شهدزا و با ارزش برای مناطق جنوبی و خشک ایران است. کهور در استان‌های بوشهر، هرمزگان، سیستان بلوچستان و کرمان پراکنده است و در سال‌های پر باران شرایط مساعدی برای برداشت این عسل وجود دارد. رنگ عسل کهور زرد روشن است و زود رُس می‌بندد.
زمان گلدهی و برداشت عسل کهور
زمان گلدهی کهور بسته به منطقه‌ای که رویشگاه آن است متفاوت است و از اسفند ماه شروع می‌شود و در برخی از مناطق تا اردیبهشت ماه ادامه دارد. مدت گلدهی کهور ۳ تا ۴ هفته ادامه دارد که زمان مناسبی برای زنبورداران جنوب کشور است تا عسل تک گل کهور را برداشت کنند.
خواص عسل کهور
- مفید برای رماتیسم
- مفید برای بیماریهای گوارشی مثل اسهال
- بهبود برونشیت و آسم
۳۴. عسل چندگیاه
تا اینجای کار درباره عسل‌ها و عسلک‌های تک گل صحبت کردیم اما باید بدانیم که بخش زیادی از عسل طبیعی تولیدی کشور به صورت چندگیاه است که در اکثر اوقات به آن چهل گیاه هم گفته می‌شود. اگر چه عسل‌های تک گل دیگری را نیز می‌توان به این لیست اضافه کرد اما چون معمولا حجم زیادی از این گیاهان را نمی‌توان به صورت متراکم در یه منطقه دید و در کنار آنها گیاهان دیگری نیز وجود دارد، آنها را به صورت عسل چندگیاه اسم گذاری می‌کنند. برخی از این گیاهان عبارت اند از
شکوفه بادام، گیلاس، سیاه تلو، عشقه، پونه، اسپند، باریجه، چوبک، خارپنبه، خار مریم، کاکوتی کوهی، گزنه، مریم گلی، هزارخار، اسپرس کوهی، بابونه، پنیرک، گاو زبان، گندمک و…. رنگ عسل چهل گیاه بسته به گیاهانی که در آن وجود دارد متفاوت خواهد بود.